Karabuğdayın Faydaları Hakkında Neler Biliyorsunuz?

Karabuğday denildiği zaman hemen buğday çeşitlerinden biri olduğunu düşünürüz. Oysaki karabuğday bir tahıl değildir.  Peki karabuğday nedir ve faydaları nelerdir?

Karabuğday Nedir?

Greçka olarak da bilinen karabuğday, yalancı tahıl adını verdiğimiz tahıl sınıfına girmektedir. Aslında Polygonaceae familyasına ait bir bitki olan Greçka, Orta Asya kökenlidir. İlk olarak Çin’de yetiştirilmeye başlanmış, daha sonra Rusya ve diğer ülkelere yayılmıştır. Karabuğday tohumu keskin hatlara sahip olan 3 kenarlı ve üçgen şeklinde bir görünüme sahiptir.

Karabuğdayın faydaları, sahip olduğu besin değerleri ile yakından ilgilidir. Bu yüzden faydalarından bahsetmeden önce besin değerlerine bir göz atalım.

Karabuğday Besin Değeri

Karabuğday fonksiyonel gıdalar arasında yer almaktadır. Bunun nedeni şüphesiz ki içeriğinde bulunan bileşiklerdir. Besleyicilik değeri yüksek olan bir bitkidir. 100 gram çiğ karabuğday;

• 343 kalori enerji
• 71,5 gram karbonhidrat
• 10 gram diyet lifi
• 3,4 gram toplam yağ
• 13,2 gram protein, içerir.

İçermiş olduğu proteinler kaliteli protein olarak adlandırılır. Özellikle lisin ve arginin amino asitleri açısından zengindir. Yağ içeriğine baktığımızda yüksek oranda linoleik asit gibi çoklu doymamış yağ asitlerini içerdiğini görebiliriz. Ayrıca tüm bunların yanı sıra çeşitli vitamin ve mineraller bakımından da zengindir. Mesela içerisinde bulunan demir minerali bakımından tüm tahıl ve baklagil grubu gıdalar arasında zirvede yer almaktadır.

Karabuğday gluten içerir mi?

Karabuğdayla ilgili en çok merak edilen konulardan bir diğeri de gluten içerip içermediği sanırım. Greçka yani karabuğday, doğal olarak bileşiminde gluten bulundurmaz. Bu durum karabuğdayı gluten intoleransı, çölyak, buğday alerjisi gibi rahatsızlıkları olan bireyler için önemli hale getirmektedir. Fakat herhangi bir rahatsızlıktan dolayı karabuğday ürünlerini tüketmeyi tercih ediyorsanız bu ürünlerin gluten içeren ürünler ile aynı üretim hattında üretilip üretilmediğine dikkat etmelisiniz. Glutensiz ve organik karabuğday gevrekleri için buraya tıklayınız.

Karabuğdayın Faydaları

Karabuğdayın sağlamış olduğu faydalar bileşiminde yer alan önemli antioksidanlar sayesindedir. Antioksidanlar hücrelerde oluşan hasarı önlemeye yardımcı olan maddelerdir. Rutin adı verilen bileşik, karabuğdaydaki ana antioksidanlardan biridir. Rutin, kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca kan basıncını ve kandaki lipid seviyesini korumaya yardımcıdır. İçeriğindeki bir başka önemli antioksidan ise viteksin adı verilen bileşiktir. Viteksin, büyümüş olan tiroit bezinin küçülmesine yardımcı olabilir.

Karabuğdayın faydaları dediğimiz zaman aklımıza gelmesi gereken şeylerden biri de iyi bir lif kaynağı olmasıdır. Özellikle çözünmeyen lif ve dirençli nişasta bakımından zengindir. Bunların her ikisi de bağırsak sağlığı açısından oldukça faydalıdır çünkü çözünmeyen lif ve dirençli nişasta, bağırsaklarımızda yaşayan faydalı bakteriler için besin kaynağıdır.

Karabuğday, düşük ile orta glisemik indeks değerine sahiptir. Yani kan şekerinde hızlı bir artışa sebep olmaz. Bu durum şeker hastaları için de önemlidir. Ayrıca karabuğday kalp sağlığı üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Bunun sebebi olarak rutin adı verilen antioksidan gösterilmiştir. Bunun dışında magnezyum, bakır ve lif içermesi de kalp sağlığı üzerinde etkili olan diğer faktörlerdir.

Tüm bu faydalarından sonra karabuğdayı nasıl tüketebiliriz ona bakalım.

Karabuğday Nasıl Tüketilir?

Son dönemin popüler yiyeceklerinden biri olan karabuğday, çok yönlü bir kullanım alanına sahiptir. Taneleri su ile yumuşayana kadar haşlanıp salata gibi yiyeceklere eklenerek tüketilebilir, pilavı ya da çorbası yapılabilir. En çok tercih edilen kullanımı ise un halidir. Karabuğday unu ile harika glutensiz ekmekler, kek ve kurabiyeler yapabilirsiniz. Kısacası karabuğday unu, buğday ununun kullanıldığı her alanda kullanılabilir bir üründür.

Karabuğday tüketirken dikkat edilmesi konulardan biri alerji konusudur. Bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara sebep olabileceği bildirilmiştir. Karabuğday alerjisi, nadir görülen bir alerji çeşidi olarak raporlanmıştır. Bu durumun çok sık ve yüksek miktarlarda tüketimden kaynaklanabileceği düşünülmektedir.

Gluten içermemesi, bol lifli yapıya sahip olması, kan şekerini yavaş arttırması gibi nedenlerle başta şeker hastaları, kilo vermek isteyenler ve sağlıklı beslenmek isteyenlerin beslenme listelerine dahil olmuştur. Buğday ununa alternatif olarak ya da diğer unlarla farklı şekillerde kullanılabilmesini de unutmamak gerekir. Siz de yüksek besleyici özelliği bulunan karabuğdayı beslenmenize dahil etmek isterseniz buraya tıklayarak Karabuğday Koleksiyonumuzu inceleyebilirsiniz.

 Gıda Mühendisi Selinay Laçindağ

Kaynaklar:

• Alkay R., Kökten K., Karabuğdayın Önemi ve Kullanım Alanları, Journal of Food and Feed Science-Technology 24: 16-21 (2020/2).
• Kılıç S., Elmacı Y., Karabuğday Bileşimi ve Gıdalarda Kullanımı, Türk Tarım Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(10):1388-1401, 2018.
• Dizlek H. ve ark., Karabuğdayın Bileşimi ve Gıda Sanayiinde Kullanım Olanakları, GIDA, 2009, 34 (5): 317-324.