Gluten İntoleransı Nedir?

Gluten son zamanlarda sıkça karşımıza çıkan ve bolca tartışılan bir konudur. Kimileri tüketilmesi gerektiğini savunurken kimileri de hayatımızdan tamamen çıkarmamız gerektiğini söylüyor. İnsanların neyi tüketip tüketmeyeceği elbette kendi kararıdır fakat bazı durumlarda yediklerimiz vücudumuzda rahatsızlıklara neden olabilir. Bugün bu rahatsızlıklardan biri olan gluten intoleransı konusuna değinelim.

Gluten İntoleransı Nedir?

Gluten suda çözünen bir protein türüdür. Gluten intoleransı başka bir deyişle gluten hassasiyeti, gluten içeren gıdaları tükettikten sonra vücudumuzun sindirim sisteminin tepki göstermesidir. Gluten intoleransının yaşamımızın herhangi bir döneminde ortaya çıkması mümkündür. Ayrıca geçici bir durum olabilir.

Gluten İntoleransı Belirtileri Nelerdir?

Gluten içeren gıdalar tüketildikten sonra bazı semptomlar oluşmaya başlar. Gluten intoleransı belirtileri arasında şişkinlik, karın ağrısı, ishal, yorgunluk, mide bulantısı, baş ağrısı yaygın görülmektedir. Bununla birlikte depresyon, anksiyete gibi belirtiler de olabilir.

Gluten intoleransı nasıl anlaşılır diye merak ediyorsanız açıkçası gluten intoleransı tanısı koymak için uygulanan bir test yoktur. Eliminasyon diyeti uygulanarak tanı konmaktadır. Gluten içeren gıdaların beslenme düzeninden çıkarılması ile hastalıktan kaynaklanan belirtiler de ortadan kaybolacaktır. O zaman hangi yiyeceklerin gluten içerdiğine bakalım.

Gluten İçeren Gıdalar Hangileridir?

Gluten en etkin şekilde buğdayın içerisinde yer alır. Bununla birlikte arpa, çavdar ve yulaf da gluten içerir. Doğal olarak bu gıdaların kullanılması ile hazırlanan yiyecekler de gluten içerir. Buğday ekmeği, kurabiye, bisküviler gibi. Gluten içermeyen gıdaları ise siyez buğdayı, mısır, pirinç, kinoa, karabuğday, meyve ve sebzeler, yumurta, et ve et ürünleri süt ve süt ürünleri şeklinde sayabiliriz. Burada dikkat çekmek istediğim bir nokta var. Yulaf doğası gereği gluten içermez. Fakat genellikle gluten içeren ürünler ile aynı üretim hattında işlenir. Bu durumda gluten ile kontamine olma ihtimali vardır. Bu yüzden herhangi bir sağlık probleminiz var ise yulaf içeren ürünleri alırken etiket bilgilerini mutlaka inceleyin. Gluten içermeyen ürünlerimize buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Gluten İntoleransı ve Çölyak Aynı Mıdır?

Glutenden kaynaklı hastalıklar denildiği zaman akla hemen çölyak rahatsızlığı gelmektedir. Bu normaldir çünkü gluten intoleransı sonradan ortaya çıkan bir kavramdır. Aynı hastalık gibi gözükse de çölyak hastalığı ve gluten intoleransı farklı şeylerdir. Çölyak hastalığı, gluten intoleransının ileri seviyesidir diyebiliriz. Çölyak hastalığında gluten intoleransı belirtileri ile hemen hemen aynı belirtiler gözlenir. Çölyak hastalığında gluten tüketimiyle birlikte ince bağırsaklar zarar görmektedir. Çölyak hastası olan kişiler gluten içeren yiyecekleri tüketmemelidir. Aksi takdirde bağırsakları ciddi zarar görür.

Gluten İntoleransı ve Buğday Alerjisi Aynı Şey Mi?

Alerji ve intolerans kavramları da sıkça birbirine karıştırılır. Gluten intoleransı ve buğday alerjisi de farklı hastalıklardır. Buğday alerjisi olan bireylerin vücudu buğdaydaki herhangi bir proteine karşı tepki gösterebilir. Buğday alerjisi belirtileri arasında kaşıntı, kusma, nefes darlığı gibi durumlar oluşabilir. Hatta bazı durumlarda hayati tehlike ortaya çıkabilir. Buğday alerjisi olan bireyler buğday içeren ürünleri tüketmekten kaçınmalıdır.

Sonuç olarak baktığımızda gluten tüketimi bazı kişilerde çeşitli hastalıklara sebebiyet verebilir. Gluten intoleransı, çölyak benzer belirtilere sahiptir. Bu yüzden kesin tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana danışmalısınız.

Gıda Mühendisi Selinay Laçindağ

Kaynaklar:

• https://guncel.tgv.org.tr/journal/56/pdf/100309.pdf
• https://guncel.tgv.org.tr/journal/73/pdf/100574.pdf
• Sürmeli N., Karabudak E., Çölyak Olmayan Gluten Duyarlılığı, Beslenme ve Diyetetik Dergisi, 2019, 47(1):66-72.
• https://www.healthline.com/nutrition/signs-you-are-gluten-intolerant#Symptoms-of-non-celiac-gluten-sensitivity